گمانه زنی باستان‌شناختی در شهر تاریخی خونج/کاغذکنان: شواهدی نو از تاریخ پزشکی ایران
شهر تاریخی «خونج/کاغذکنان» که در قرون میانی اسلام با عنوان کاغذکنان و پس از آن به آقکند مشهور شده است یکی از شهرهای تجاری، علمی و صنعتی ایران بوده است که امروزه مابین شهرهای میانه و زنجان قرار گرفته است. این شهر از دوره قبل از اسلام تا حمله مغول دارای تولیدات صنعتی از جمله کاغذ بوده است و بنا به گفته جغرافیدانان دروازه ورود به آذربایجان نیز به حساب می آمده و دارای گمرک بوده است. حضور وزیر دانشمند ایرانی (خواجه نظام الملک) به همراه سلطان آلب ارسلان سلجوقی در این شهر، بر جایگاه ویژه این شهر در میان شهرهای ایران دارد. در دوره قاجار، این شهر مورد توجه کاوشگران فرانسوی قرا گرفته و آنها در این شهر کاوش انجام داده و آثار آنرا به موزه لوور فرانسه منتقل نموده اند. خواجه رشید الدین فضل الله همدانی در وقفنامه خود از عنوان «کاغذکنان» استفاده نموده که به احتمال زیاد منظور ایشان، همین شهر کاغذکنان بوده است. علاوه بر ویژگی های تجاری این شهر، شواهد تاریخی و باستان شناسی نشان از جایگاه ویژه این شهر در علم پزشکی دارد. وجود «افضل الدین خونجی» که دارای رساله هایی در باب علم پزشکی بوده و در ایران و سرزمین های اسلامی نیز به تدریس مشغول بوده است نشان از وجود مرکز پزشکی در شهر خونج دارد. ایشان متقدم بر «خواجه رشید الدین فضل الله همدانی» بوده و می توان احتمال داد که ایشان با واسطه از شاگردان افضل الدین خونجی بوده اند.
در پاییز 1403، دانشگاه هنر اسلامی تبریز با مشارکت مجتمع علمی، فرهنگی و تاریخی ربع رشیدی گمانه زنی را در این شهر تاریخی انجام داد که طی آن، شواهدی غنی از آثار متعلق به قرون اولیه و میانی اسلام از این شهر تاریخی یافت شد. در میان آثار، وجود شیشه هایی که به احتمال زیاد کاربری دواتگری داشته اند، جزو اولین شواهد باستان شناسی تاریخ پزشکی ایران به حساب می آید.